ေကြးေသာလက္မဆန္႔မီ...

ေအာ္..လူတေယာက္..အသိတေယာက္..ရုတ္တရက္ဆံုးသြားတာႀကံဳတဲ့အခါတိုင္း…ငါလည္း..ဒီလိုမ်ိဳး.အခ်ိန္မေရြး.ေသသြားႏိုင္တာဘဲလို႔ အၿမဲေတြးမိပါတယ္။ မေသေဆးဆိုတာလည္း ရွိမွမရွိတာဘဲေလ၊ အတိတ္က ေစာင့္ထိန္းခဲ့တဲ့ သီလဆိုတဲ့ အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ ကံ-အက်ိဳးေပးလည္းပါတာေပါ့။ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ေသၾကရင္..ေအာ္..သီလနည္းခဲ့တာကိုး.လို႔ေျပာေလ့ရွိတာၾကားဖူးပါတယ္။ မေတာ္တဆ Accident ေၾကာင့္ေသၾကရတာေတြကလည္း ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ်ၾကားေန၊ ေတြ႔ေနရတာပါဘဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသျခင္းတရားဆိုတာ လူရယ္လို႔..သတၱဝါရယ္လို႔ျဖစ္လာရင္..တေန႔မဟုတ္တေန႔ေသၾကရမွာပါဘဲ။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၈ နွစ္ေလာက္စၿပီး ရန္ကုန္ကို တာဝန္နဲ႔လာခဲ့ရတဲ့ အႀကိမ္မနည္းေတာ့ပါဘူး။ ၃ လ တႀကိမ္အလွည့္က်၊ ၂ ႏွစ္ အခ်ိန္ျပည့္တႀကိမ္ စသျဖင့္ေပါ့ေလ။ ဒီရံုးခန္းကိုစေရာက္ကတည္းက မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္ရံုးက လူေတြက မ်က္ႏွာထားေတြက ခပ္တည္တည္ေတြပါဘဲ။ ရံုးနီးခ်င္းရယ္လို႔ ေဖၚေဖၚေရြေရြမရွိၾကပါဘူး။ လံုၿခံဳေရးအေစာင့္ကအစ ကိုယ္ကၿပံဳးျပတာေတာင္ မျမင္ခ်င္ဟန္ေဆာင္ေနတဲ့အျဖစ္။ ဘာျဖစ္လို႔မ်ားပါလိမ့္လို႔ေပါ့။ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ ေလလိႈင္းထဲကလူသတ္သမား၊ ရန္တိုက္ေပးတဲ့ သတင္းဌာန စတဲ့ သတင္းစာေတြရဲ႕ ဝါဒျဖန္႔ Brain washed ေၾကာ္ျငာေတြက သူတို႔ရင္ထဲအခုထိရွိေနဆဲထင္ပါရဲ႕၊ အဲဒီရံုးခန္းကတကယ္ေတာ့ အၿငိမ္းစား ဗိုလ္ခ်ဳပ္တေယာက္ ဦးစီးတဲ့ သမဝါယမအသင္းရံုးခန္းတဲ့။ အခန္းကလည္း အဲဒီဗိုလ္ခ်ဳပ္ပိုင္တာဘဲျဖစ္ဖို႔မ်ားပါတယ္။

က်မဆိုတဲ့ မလံုးကလည္း မ်က္နွာကို ဘယ္အေျခအေနျဖစ္ျဖစ္ၿပံဳးေနတဲ့ သဘာဝရွိေလေတာ့ လံုၿခံဳေရး အေစာင့္ ၂ ေယာက္က က်မအၿပံဳးနဲ႔ တိုက္ခိုက္မႈဒဏ္ကို ၾကာရွည္ေတာင့္မခံႏိုင္ေတာ့ဘဲ ႏႈတ္ဆက္၊ ေမးထူးေခၚေျပာကေန ခင္ခင္မင္မင္ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ တခုခု စုၿပီးလုပ္စားတဲ့အခါေတြမွာလည္း သူတို႔ကိုပါေကၽြးေပါ့။  သူတို႔ရံုးက ဝန္ထမ္းေတြကေတာ့ က်မတို႔နဲ႔ ဓါတ္ေလွကားမွာဆံုရင္ေတာင္ အခုထိမ်က္ႏွာလႊဲေနၾကဆဲပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့ ဝန္ထမ္းေတြအမ်ားႀကီးထဲက အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကေတာ့ က်မကိုေတြ႔တိုင္း ၿပံဳးၿပံဳးရႊင္ရႊင္နဲ႔ ႏႈတ္ဆက္ရွာတယ္။ အသက္ ၅၀ ဝန္းက်င္အရြယ္၊ သင့္တင့္တဲ့ အရပ္အေမာင္းနဲ႔ ကိုယ္လံုးကိုယ္ေပါက္ၾကည့္ေကာင္းတဲ့၊ ရြက္ၾကမ္းေရက်ိဳထက္သာတဲ့အလွပိုင္ရွင္တေယာက္ပါ။ မျဖဴမညိဳ စိုေျပတဲ့ အသားအေရပိုင္ရွင္ဟာ မနက္တိုင္း သပ္ရပ္လွပစြာ သနပ္ခါးပါးကြက္ကို ယဥ္ယဥ္ေလး လိမ္းထားၿပီး ပန္းအၿမဲပန္ေလ့ရွိတာသတိထားမိပါတယ္။  သူ႔ကိုၾကည့္လိုက္တာနဲ႔ စိတ္ထဲမွာ သနပ္ခါးနဲ႔ ပန္းရနံ႔ သင္းျပန္႔ျပန္႔ရသလို ခံစားမိတယ္။ သူတို႔ရံုးရဲ႕ အမ်ိဳးသမီးေတြယူနီေဖါင္းက အေပၚကပန္းေရာင္၊ ထမီကခရမ္းျပာဆိုေတာ့ တျခားလူေတြ ဝတ္တာထက္ သူနဲ႔ ပိုလိုက္ဖက္ၿပီး က်က္သေရရွိတာနဲ႔ က်မက ေတြ႔တိုင္း စ ပါတယ္။ အန္တီလည္း အဲဒီယူနီေဖါင္းဝတ္ခ်င္တယ္လို႔။ သူက အန္တီႀကိဳက္ရင္ အစဝယ္ေပး ခ်ဳပ္ေပးမယ္တဲ့။ သူက အဲဒီရံုးမွာ ဘာအလုပ္လုပ္တာလဲ မစစပ္စုဘူးေပမဲ့ ေတြ႔လိုက္တိုင္း မုန္႔ဟင္းခါးသြားဝယ္လိုက္၊ မုန္႔နဲ႔ လဘက္ရည္ေျပးဝယ္လိုက္၊ တက္လိုက္ဆင္းလိုက္ ခဏခဏ လုပ္ေနတာျမင္ေတာ့ ေအာ္..သူ႔ၾကည့္ရတာ ရံုးအကူမ်ားျဖစ္ေနမလား၊ သန္႔ရွင္းေရး ဝန္ထမ္းလည္းျဖစ္ႏိုင္တာဘဲေလလို႔ေတာ့ေတြးမိပါတယ္။

ရန္ကုန္ကိုတာဝန္နဲ႔ လာတဲ့အခါတိုင္း ရံုးနားနီးခ်င္း လံုၿခံဳေရးအေစာင့္ ၂ ေယာက္နဲ႔ အဲဒီခင္ဖို႔ေကာင္းတဲ့အမ်ိဳးသမီးအတြက္ လက္ေဆာင္ပစၥည္းအတိုအထြာေလးေတြကို က်မေပးေနက်ပါဘဲ။ အရင္က က်မတို႔ရံုးမွာ လံုၿခံဳေရးအေစာင့္မရွိခင္က အဲဒီရံုးက လံုၿခံဳေရးလူႀကီး ၂ ေယာက္က က်မတို႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ေပးခဲ့တာပါ။ က်မကို ျပည္ပအသံလႊင့္ဌာနကမို႔ အရင္ကအျမင္မၾကည္လင္ခဲ့ေပမဲ့ က်မလည္း စစ္တပ္ထဲမွာ ပဲစားႀကီးလာတာကိုသိသြားေတာ့ ေျပာရဲဆိုရဲ ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ဒီတေခါက္ က်မ ရန္ကုန္ျပန္ေရာက္ေတာ့ အဲဒီအမ်ိဳးသမီးကို မေတြ႔ရေသးခင္ လံုၿခံဳေရး ၂ ေယာက္ကို လက္ေဆာင္အရင္ေပးမိပါတယ္။ အဲ..ေနာက္တေန႔ သူနဲ႔လည္းေတြ႔ေရာ..အန္တီေနာ္..အဘေတြကိုေတာ့ လက္ေဆာင္ေပးၿပီး က်မက်ေတာ့မေပးဘူးလို႔ ရန္ေထာင္ပါေတာ့တယ္။ အဲဒါနဲ႔ သူ႔အတြက္ ႏႈတ္ခမ္းနီတေတာင့္ေပးလိုက္ေတာ့ ေက်နပ္တဲ့အၿပံဳးနဲ႔ အန္တီက က်မအတြက္ သတိရမယ္ဆိုတာ သိၿပီးသားပါတဲ့။ သူက အန္တီ ဒီတေခါက္အၾကားႀကီးေနမွ ျပန္လာတယ္ေနာ္၊ ေဟာ..ခဏေလးနဲ႔ ျပန္ေတာ့မယ္..က်မကေတာ့လြမ္းေနမွာဘဲ။ ရိုက္ကူးေရးရွိလို႔ က်မရိႈးထုတ္ထားၿပီး ဓါတ္ေလွကားမွာဆံုတိုင္း..အန္တီက ဘာဝတ္ဝတ္လွတယ္ေနာ္..က်မေအာက္ဆင္းမလို႔ အန္တီဘာစားခ်င္လဲေျပာ..ဝယ္ခဲ့ေပးမယ္၊ အန္တီ တေယာက္တည္း လား..ခိုင္းစရာရွိရင္ေခၚေနာ္..အားမနာနဲ႔..စသျဖင့္..ေတြ႔တိုင္း ဟန္ေဆာင္တာမဟုတ္ဘဲ ရႊန္းရႊန္းေဝေအာင္ေျပာတတ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေပါ့။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၃ ပတ္ေလာက္က က်မရံုးက လဲ့ဝင္းနဲ႔ လံုၿခံဳေရး ခင္ေဇာ္လတ္က မနက္ေစာေစာ ျပဴးတူးၿပဲတဲနဲ႔ အန္တီ ဟိုဘက္ရံုးက အန္တီနဲ႔ ခင္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေလ..ညကဆံုးလို႔တဲ့။ ဘုရား.ဘုရား..အဲဒီတရံုးလံုးမွာ သူနဲ႔ အေစာင့္ ၂ ေယာက္ကိုဘဲ သိတဲ့က်မ ဘာေျပာရမွန္းေတာင္မသိတဲ့အျဖစ္။ သူ႔ကိုသာ ခင္ေနတာ တခါမွ နံမည္လည္းမေမးမိဘူး။ အိမ္ေထာင္ရွိလား၊ သားသမီးရွိလားလည္း မစပ္စုမိ။ ဟဲ့ေမးၾကပါဦး..ဘယ္ေန႔ အသုဘခ်မွာလဲ။ လိုက္ပို႔ၾကရေအာင္။ အသုဘက ရြာထံုးစံ ၃ ရက္ထားၿပီးမွခ်မွာတဲ့။ ေရေဝးနဲ႔ ထိန္ပင္ မွာမခ်ဘူးတဲ့။ သူ႔ရြာက သုႆန္မွာ ေျမျမွဳတ္မွာတဲ့။

အသုဘခ်တဲ့ေန႔က လဲ့ဝင္းတေယာက္ဘဲ ရံုးကိုယ္စားလိုက္ပို႔ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ရံုးကလည္း ပစၥည္းတင္တဲ့ ကားအေသးေလးနဲ႔ ဆိုေတာ့ လဲ့ဝင္းပါမွ လူ ၅ ေယာက္ဘဲ လိုက္ပို႔ၾကတာတဲ့။ အသုဘကူေငြကို လဲ့ဝင္းနဲ႔ လူႀကံဳပါးေပါ့။ လိုက္ပို႔ခ်င္ေပမဲ့ ေသတဲ့လူဘဲသိတဲ့ အသုဘဆိုေတာ့လည္း စိတ္ေလွ်ာ့လိုက္ပါတယ္။

သူဆံုးမယ့္ည..ရံုးအျပန္ ဓါတ္ေလွကားထဲမွာ ရံုးက ေမခ နဲ႔ဆံုေတာ့..သူက တက္လိုက္ဆင္းလိုက္လုပ္ရတာ ေမာတယ္လို႔ ညည္းတယ္တဲ့။ ေမခကလည္း ေမာရင္..ေဆးေပးမယ္လို႔ ေျပာမိေသးတယ္တဲ့။ ခင္ေဇာ္လတ္ကေတာ့ အဲ့အမႀကီး ေနသိပ္မေကာင္းလို႔ ေဆးခန္းသြားျပတာေတြ႔လိုက္တယ္တဲ့။

လဲ့ဝင္းရဲ႕ အသုဘပို႔အျပန္ သတင္းစာရွင္လင္းပြဲၾကားရတဲ့ ပရိႆတ္ခမ်ာ..ဟင္..ဟယ္..ျဖစ္ၾကၿပီး..စုတ္တသတ္သတ္ျဖစ္ၾကရတယ္။ လဲ့ဝင္းသိတာက အဲဒီအမ်ိဳးသမီးက လိႈင္သာယာဘက္သြားတဲ့လမ္း မီးခြက္ေဈးနားက စေနမရပ္ကြက္ကေန ဘတ္စကားစီးၿပီး ရံုးတက္တယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အသုဘက သူ႔အရပ္ကေန ခ်တာမဟုတ္ဘဲ တြံေတးကေန အေတာ္ေဝးတဲ့ ကားလမ္းေတာင္သိပ္မေပါက္တဲ့ ခေလာက္ခ်ိဳက္ဆိုတဲ့ရြာကေနခ်တာတဲ့။ လဲ့ဝင္းတို႔သြားတဲ့ကားရႊံ႕နစ္လို႔ ေတာ္ေတာ္ဒုကၡေရာက္ခဲ့တယ္ဆိုဘဲ။ ဘာျဖစ္လို႔သူ႔ရြာက မခ်ဘဲ သူမ်ားရြာကခ်တာလဲဆိုေတာ့..အဲဒီမွာ..ဇတ္လမ္းက စေတာ့တာ..

သူတို႔တရံုးလံုးက သူ႔ကို သားသမီး ၅ ေယာက္နဲ႔ မုဆိုးမတေယာက္အျဖစ္ဘဲသိၾကတာဆိုဘဲ။ အခုေတာ့ သူ႔လက္ရွိ ေယာက္က်ားရဲ႕ ရြာ သုႆန္မွာ ခ်တာတဲ့။ ဆံုးသြားတဲ့ေယာက္က်ားရဲ႕ တပ္ပင္စင္ဆက္ထုတ္ခ်င္တာနဲ႔ ေနာက္အိမ္ေထာင္ျပဳတာကို အသိမေပးဘဲထားတာတဲ့။ အခုယူတဲ့ အမ်ိဳးသားကလည္း ယူထားတာ လ ပိုင္းဘဲရွိေသးၿပီး သူမဆံုးခင္ တပတ္မွာ ေလျဖတ္သြားတယ္ဆိုဘဲ။ သားသမီး ၅ ေယာက္မွာ ၃ ေယာက္က အိမ္ေထာင္ခြဲ၊ သမီး ၂ ေယာက္ကေတာ့ အေဒၚေတြနဲ႔ ေနၿပီး ၁၀ တန္း တက္ေနဆဲ။ ပူအိုက္စြတ္စိုလွတဲ့ရာသီဥတုနဲ႔ ေနျပင္းေတာ့ ရြာကအိမ္ေရွ႔မွာ ျပင္ထားတဲ့ ၃ ရက္ၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ သူ႔အေလာင္းက အေတာ္ေလးရုပ္ပ်က္စျပဳေနၿပီး အနံ႔အသက္ေတာင္မေကာင္းရွာေတာ့ဘူးတဲ့။ သုႆန္ဆိုတာကလည္း လယ္ကြင္းထဲမွာဘဲ ေျမျမွဳတ္တာတဲ့။

သူတို႔ရံုးကလိုက္ပို႔တဲ့ လူႀကီးက သူရံုးကေနယူထားတဲ့ ေခ်းေငြေတြကို ေလွ်ာ္ပစ္တဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ သြားလိုရာသြားႏိုင္ၿပီဆိုတဲ့ အမိန္႔စာ ေပးခဲ့တယ္တဲ့။ ေလျဖတ္ထားတဲ့ သူ႔အမ်ိဳသားက စကားေတာင္မေျပာႏိုင္ေတာ့ဘူးတဲ့။ သမီး ၂ ေယာက္ကေတာ့ အေမေယာက္က်ားယူလို႔ စိတ္နာၿပီး အသုဘေတာင္ လာမပို႔ၾကဘူးတဲ့။ သမီးေတြကသာ သူ႔ကို စိတ္နာေနတာ၊ သူက က်မေပးတဲ့ ႏႈတ္ခမ္းနီကို သမီးကိုေပးမွာလို႔ ေျပာဘူးတယ္ေလ။ အိမ္ေထာင္သည္ သားေတြဘဲ အသုဘလာၾကတာေတြ႔ခဲ့တယ္တဲ့။

ေအာ္..ၾကားရတာနဲ႔တင္..ေမာလိုက္တာ။ သူ႔ခမ်ာ..အားကိုးရွာလိုက္တာ..အားမကိုးရဘဲ..တသက္လံုးျပဳစုရမယ့္အျဖစ္ကေန..ရက္တိုတိုနဲ႔ ဝဋ္ကၽြတ္သြားတာကိုဘဲ ကံေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာရမလားဘဲ..စိတ္ဖိစီးမႈေတြမ်ားၿပီး..ႏွလံုးနဲ႔ ေသြးတိုးရွိတာသတိမထားဘဲ ေနမိလို႔..အခုလိုရုတ္တရက္ heart attack ရသြားတာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူဟာ က်မနဲ႔ စေတြ႔ကတည္းက အၿပံဳးမပ်က္၊ မညည္းမညဴ၊ အလွမပ်က္၊ သြက္သြက္လက္လက္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး အပ်ိဳႀကီးတေယာက္လိုပါဘဲ။

ဒါနဲ႔ သူ႔နံမည္က…ေဒၚတင္တင္လွ..တဲ့။ လူနဲ႔ နံမည္နဲ႔ လိုက္ဖက္လွပါေပတယ္..တင္တင္လွေရ..တင္တင္လွတေယာက္ ဒီဘဝရဲ႕ အေမာေတြ အဆံုးသတ္ၿပီးၿပီမို႔ ေကာင္းရာသုဂတိလားပါေစေၾကာင္း…အန္တီႀကီးက..ေမတၱာပို႔သလိုက္ပါတယ္…

“အိုျခင္းအႏုပညာ”

အသက္ ၆၅ ႏွစ္နဲ႔ ေသျခင္းအၾကား လူအမ်ားစုဟာ..အရြယ္အားျဖင့္..အိုၿပီလို႔ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္လို႔ အစခ်ီတဲ့ post ေလးတခုကို မိတ္ေဆြတေယာက္က Share လုပ္လိုက္ပါတယ္။ မူရင္း တင္တဲ့ Steve Korker က July 15, 2016 က post လုပ္ထားတာပါ။ သူကလည္း သူ႕သူငယ္ခ်င္း Alan S Bame က သူ႔ဆီကိုပို႔လိုက္တဲ့ အိုျခင္းအႏုပညာလို႔ေခၚရမယ့္ လူတိုင္းသိသင့္တဲ့ လုပ္သင့္တဲ့၊ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တဲ့ စာစုေလးကို မွ်ေဝခဲ့တာပါ။ မူရင္း English ကေန တတ္ႏိုင္သေလာက္ဘာသာျပန္ၾကည့္လိုက္ပါတယ္။  (စကားခ်ပ္၊ အို၊နာ၊ေသေဘးထဲက ကိုယ္နဲ႔ ရြယ္တူ အိုေနၾကၿပီျဖစ္တဲ့ မိတ္ေဆြေတြအေနနဲ႔ ေလာဘ၊ ေမာဟ၊ ေဒါသ ကင္းေအာင္ တရားအားထုတ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ အားလံုးသိၿပီးမို႔ ဆရာမႀကီးမလုပ္ပါရေစနဲ႔။ ဒါေပသိ ကိုယ့္လို အခ်ိန္ျပည့္အားမထုတ္ႏိုင္တဲ့သူေတြ ဒီေလာကီေဘာင္ကေန ရုန္းမထြက္ႏိုင္တဲ့သူေတြကို ဖတ္ေစခ်င္လို႔ ဘိုလိုကေနျမန္မာလို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ထားတာပါ။ အမွားပါရင္..ေခြးလႊတ္..အဲေလ..ခြင့္လႊတ္ၾကပါရန္။)

၁။ ကိုယ္စုထားတဲ့ပိုက္ဆံေတြကို သံုးဖို႔အခ်ိန္တန္ေနပါၿပီ။ သံုးရင္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ဘဲေနပစ္လိုက္ပါ။ ေခၽြးနည္းစာထဲကေန ဒီလိုေငြစုထားႏိုင္ဖို႔ ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ၿခိဳးၿခံေခၽြတာခဲ့ရသလဲ၊ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံခဲ့ရသလဲဆိုတာကို နားလည္မွာမဟုတ္ေလာက္တဲ့ သူေတြအတြက္ ဆက္ၿပီးစုထားဖို႔ စိတ္မကူးပါနဲ႔။ သား ဒါမွမဟုတ္ ေခၽြးမက ကိုယ္စုေဆာင္းထားတဲ့ေခၽြးနည္းစာေတြကို အရင္းအႏွီးလုပ္ရေအာင္ဆိုတဲ့ ဧရာမအႀကံအစည္ေလာက္ သင့္အတြက္ အႏၱရာယ္မ်ားတာမရွိႏိုင္ဘူးဆိုတာကို အၿမဲသတိခ်ပ္ေနဖို႔ပါဘဲ။ အထူးသတိေပးခ်က္ကေတာ့ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႔ဆိုတဲ့ အႀကံဟာ သိပ္ကိုစိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းတယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ မဆံုးရံႈးႏိုင္ပါဘူးလို႔ အာမခံခ်က္ေတြဘဲေပးရင္ေတာင္မွ ဒီအခ်ိန္ဟာရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႔ အခ်ိန္ေကာင္းမဟုတ္ေတာ့ပါဘူးဆိုတာပါဘဲ။ ဒါေတြကျပႆနာေတြနဲ႔ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြကိုသာ သယ္ေဆာင္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္ဟာ ကိုယ့္အတြက္ ေအးေအးေဆးေဆးနဲ႔ ဆိတ္ၿငိမ္ရာမွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေနဖို႔ အခ်ိန္က်ေရာက္ေနပါၿပီ။

၂။ သားသမီးေတြ၊ ေျမးေတြရဲ႕ ေငြေရးေၾကးေရးအေျခအေနအတြက္ စိတ္ပူေနတာေတြကို ရပ္တန္းကရပ္ပါ။ ကိုယ့္စုထားတဲ့ ပိုက္ဆံ ကိုယ့္အတြက္ဘဲသံုးတဲ့အတြက္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မေနပါနဲ႔။ သားသမီးေတြကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး လူလားေျမာက္တဲ့အထိ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခဲ့တယ္၊ သြန္သင္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရး၊ စားစရာ၊ ေနစရာ စတာေတြနဲ႔ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ပံ့ပိုးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ သူတို႔ဘဝ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ တာဝန္ယူၾကရေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။

၃။ ကိုယ္ခႏၶာအတြက္ သိပ္အႀကီးအက်ယ္အားမထုတ္ရဘဲ က်န္းမာတဲ့ေနထိုင္မႈနဲ႔ ရွင္သန္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေန႔စဥ္ လမ္းေလွ်ာက္တာမ်ိဳး သင့္တင့္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းပံုမွန္လုပ္ေပးပါ။ ေကာင္းေကာင္းစားၿပီး ေပ်ာ္ေအာင္အိပ္ပါ။ ေနမေကာင္းျဖစ္ဖို႔ လြယ္သလို၊ က်န္းမာေအာင္ေနႏိုင္ဖို႔ကလည္း တျဖည္းျဖည္းခက္လာလို႔ပါဘဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ဂရုစိုက္ဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုယ့္အတြက္လိုအပ္တဲ့ေဆးဝါးနဲ႔ ခႏၵာကိုယ္အတြက္လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အၿမဲလိုလို သတိထားေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနေကာင္းေနတဲ့အခ်ိန္မွာလည္း ကိုယ့္ဆရာဝန္နဲ႔ အၿမဲထိေတြ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး ေဆးစစ္တာေတြပံုမွန္လုပ္ေနဖို႔လိုပါတယ္။ ကိုယ့္က်န္းမာေရးအေျခအေနအတြက္ ဆရာဝန္နဲ႔ အဆက္အသြယ္မျပတ္ပါေစနဲ႔။

၄။ ကိုယ့္အတြက္ ထူးထူးျခားျခားျဖစ္မယ့္၊ အေကာင္းဆံုး၊ အလွဆံုး၊ အႀကိဳက္ဆံုးကိုဘဲ ဝယ္ပါ။ အဓိကရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ ကိုယ့္ပိုက္ဆံကို ကိုယ့္ရဲ႕ အေဖၚမြန္နဲ႔အတူ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ သံုးစြဲပါ။ တေန႔က်ရင္ သူမရွိေတာ့တဲ့အခါ ကိုယ့္ကသူ႔ကို လြမ္းက်န္ရစ္မွာျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ကိုယ္ကအရင္သြားႏွင့္တာလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္ေလ။ အဲဒီအခါက်မွ ပိုက္ဆံေတြက ကိုယ့္ကိုဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ ေခၽြးသိပ္လို႔မရႏိုင္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ႏွစ္ေယာက္အတူတူရွိတုန္း လိုအပ္တာကို စိတ္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာနဲ႔ သံုးဖို႔ ဝန္မေလးပါနဲ႔။

၅။ အေသးအဖြဲေတြအတြက္ စိတ္အပင္ပန္းမခံပါနဲ႔။ ဘဝမွာ အခက္အခဲေတြ၊ ခရီးၾကမ္းေတြအားလံုးကို ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ၿပီးၿပီေလ။ စိတ္ခ်မ္းသာစရာ အမွတ္တရေလးေတြရွိသလို၊ စိတ္ပ်က္စရာ အျဖစ္အပ်က္ေတြလည္းရွိခဲ့မွာပါဘဲ။ စိတ္ပ်က္ခဲ့ရတဲအတိတ္ေတြက ကိုယ့္ကို စိတ္ဓါတ္က်ေအာင္ဆြဲခ်ေနတာမ်ိဳး အျဖစ္မခံပါနဲ႔၊ မႀကံဳရေသးတဲ့ အနာဂတ္ကိုလည္း ေတြးၿပီးေၾကာက္ေနဖို႔မလိုပါဘူး။ လက္ရွိ ပစၥုဳပၸန္ကိုဘဲရႈၿပီး စိတ္ခ်မ္းသာသလိုေနပါ။ အေသးအဖြဲဒုကၡေတြကို သိပ္မၾကာခင္မွာဘဲ ေမ့သြားမွာပါ။

၆။ ဘယ္အသက္အရြယ္ဘဲျဖစ္ျဖစ္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ အၿမဲရွင္သန္ေနပါေစ။ ကိုယ့္ရဲ႕ လက္တြဲေဖၚကို ခ်စ္ပါ၊ ကိုယ့္ဘဝကို ျမတ္ႏိုးပါ။ မိသားစုအေပၚ ေမတၱာထားခ်စ္ခင္ပါ။ အိမ္နီးခ်င္းေတြကို ခင္မင္ရင္ႏွီးစြာဆက္ဆံပါ။ လူတေယာက္ဟာ ထက္ျမက္တဲ့အသိၪာဏ္နဲ႔ ေႏြးေထြးတဲ့ေမတၱာပိုင္ဆိုင္ေနသေရြ႔ အသက္ဘယ္ေလာက္ႀကီးႀကီး အိုတယ္လို႔ ေျပာလို႔မရေသးဘူးဆိုတာကို မေမ့ပါနဲ႔တဲ့။

၇။ ကိုယ္ေရာ၊ စိတ္ပါ၊ ႏွစ္ရပ္စလံုးအတြက္ ဂုဏ္ယူဝံ့ၾကြားတတ္ပါေစ။ ဆံပင္အလွျပင္ဆိုင္ ဒါမွမဟုတ္ ဆံသဆိုင္ကို သြားေနက်အတိုင္းသြားပါ။ အသားအေရနဲ႔ သြားက်န္းမာေရးကိုလည္း ပံုမွန္ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းပါ။ ကိုယ္ႀကိဳက္တဲ့ေရေမႊး၊ ကိုယ္လိမ္းေနက် Cream, lotion စတာေတြကိုလည္း ပံုမွန္ဝယ္ယူသံုးစြဲပါ။ ကိုယ္ကျပင္ျပင္ဆင္ဆင္ ေၾကာ့ေၾကာ့ေမာ့္ေမာ့္ ဆိုရင္စိတ္ကလည္း အလိုလိုၾကည္လင္ၿပီး၊ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ယံုၾကည္စိတ္ေတြ ပိုၿပီး ခိုင္မာလာမွာပါ။

၈။ ကိုယ့္အသက္အရြယ္နဲ႔ အဆင္ေျပမယ့္ ဖက္ရွင္ကို မ်က္ေျခမျပတ္ပါေစနဲ႔။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဟန္နဲ႔ စတိုင္လ္ကိုေတာ့ ထိန္းထားပါ။ ေလာကႀကီးမွာ လူႀကီးေတြက လူငယ္ေတြရဲ႕ ေခတ္ေပၚဖက္ရွင္ေတြကို လိုက္ဝတ္တာေလာက္ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းတာ အဆင္မေျပတာမရွိပါဘူး။ ကိုယ္နဲ႔ ဘယ္အဝတ္အစားကလိုက္ဖက္တယ္၊ ၾကည့္ေကာင္းတယ္ဆိုတာ ကိုယ္တိုင္ အသိဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကိုယ္ပိုင္ဟန္၊ စတိုင္လ္ ကို ထိန္းထားပါ။၊ ဒီလို ဝတ္စားျပင္ဆင္တာကိုက ကိုယ္ဘယ္သူဘယ္ဝါဆိုတာကို ျပသတဲ့ အမွတ္သေကၤတ လည္းျဖစ္ပါတယ္။

၉။ ကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္သာမက ကမၻာတဝန္း ဘာေတြျဖစ္ပ်က္ေနသလဲဆိုတာကို အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ အၿမဲတန္းသိေနဖို႔လိုပါတယ္။ သတင္းစာဖတ္ပါ။ သတင္းၾကည့္ပါ။ အင္တာနက္ online ကေန ဘယ္သူေတြဘာေျပာေနသလဲ၊ ဘာလုပ္ေနၾကသလဲ ၾကည့္ပါ။ Email account ကိုလည္းအၿမဲသံုးေပးပါ။ Social networks ေတြကိုလည္း သံုးပါ။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာမေတြ႔တာၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြကို အံ့အားသင့္ရေလာက္ေအာင္ျပန္ဆက္သြယ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဘယ္အသက္အရြယ္ဘဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္အသိေတြ ဘာေတြျဖစ္ေနၾကသလဲ ဆိုတာ သိႏိုင္ဖို႔ အဆင္အသြယ္မျပတ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

၁၀။ လူငယ္ေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ သေဘာထားအျမင္ေတြကို ေလးစားပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြနဲ႔ တူတာေတြရွိသလို၊ မတူတာေတြလည္းရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ေတြက အနာဂတ္ကိုပံုေဖၚၿပီး ကမၻာႀကီးကို သူတို႔ရဲ႕ လမ္းညႊန္မႈနဲ႔ ခရီးဆက္ၾကမွာျဖစ္လို႔ပါဘဲ။ အႀကံေပးပါ၊ ေဝဖန္ျပစ္တင္တာေတြမလုပ္ပါနဲ႔။ မေန႔က အသိၪာဏ္ပညာေတြဟာ ဒီေန႔ထိ သက္ေရာက္မႈရွိေနတဲဘဲဆိုတာကို မေမ့ၾကဖို႔ ႀကိဳးစားၿပီးသတိေပးေနဖို႔ေတာ့လိုပါတယ္။

၁၁။ ငါတို႔တုန္းကေတာ့ ဆိုတဲ့စကားကို ဘယ္ေတာ့မွ မသံုးမိပါေစနဲ႔။ အခုခ်ိန္မွာကိုယ္လည္းရွိေနဆဲပါဘဲ။ ကိုယ္အသက္ရွင္ေနေသးသေရြ႕ ကိုယ္ဟာ ဒီေခတ္ဒီအခ်ိန္ထဲက တစိတ္တပိုင္းအျဖစ္ရွိေနမွာပါ။ အရင္တုန္းက ကိုယ့္္အသက္အရြယ္အရ ႏုပ်ိဳတဲ့ ဘဝကိုျဖတ္သန္းခဲ့ဘူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုအခ်ိန္မွာ အသက္ႀကီးလာေပမဲ့ အရင္ကအတိုင္း စိတ္ပ်ိဳကိုယ္ႏုဆိုသလို ေပ်ာ္ရႊင္စြာနဲ႔ ဘဝကိုစိတ္ခ်မ္းသာစြာနဲ႔ ေနထိုင္တတ္ဖို႔လိုပါတယ္။

၁၂။ တခ်ိဳ႕ကေရႊထီးေဆာင္ခဲ့ရတဲ့ဘဝကို တမ္းတေကာင္းတမ္းတေနမွာျဖစ္သလို၊ တခ်ိဳ႕ကလည္း ခါးခါးသီးသီး ညည္းျငဴေနတာေတြရွိတတ္ပါတယ္။ လူ႔ဘဝဟာ အင္မတန္မွ တိုေတာင္းတာမို႔ က်န္ရွိေနေသးတဲ့အခ်ိန္ေတြကို အလဟႆ မျဖဳန္းတီးပစ္ၾကပါနဲ႔။ အေကာင္းျမင္စိတ္နဲ႔ က်က္သေရရွိတဲ့လူေတြနဲ႔ဘဲ ေရြးၿပီးေပါင္းပါ။ စိတ္ပ်က္စရာေတြေပ်ာက္ၿပီး တေန႔ထက္တေန႔ ပိုၿပီး စိတ္ခ်မ္းသာစရာေတြနဲ႔ ဘဲႀကံဳရဖို႔မ်ာပါးတယ္။ ေလာကႀကီးကို မေက်မနပ္၊ ခါးသီးေနတဲ့သူေတြနဲ႕ အတူတူေနရတာဟာ အသက္ပိုတိုေစပါတယ္။

၁၃။ ေငြေရးေၾကးေရး ပူစရာမရွိရင္..သားသမီးေတြ၊ ေျမးေတြနဲ႔ဘဲေနေတာ့မယ္လို႔ ဘယ္ေတာ့မွစိတ္မကူးမိပါေစနဲ႔။ မိသားစုနဲ႔ သိုက္သိုက္ဝန္းဝန္းေနရတာေကာင္းတာေပါ့လို႔ဆုိေပမဲ့၊ ကိုယ့္အတြက္ သီးသန္႔ လြတ္လပ္မႈလိုပါတယ္။ သားသမီးနဲ႔ ေျမးေတြကလည္း သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ သီးျခားလြတ္လပ္မႈရွိဖို႔လိုတာပါဘဲ။ ကိုယ့္ရဲ႕ဘဝအေဖၚမရွိေတာ့ဘူးဆိုရင္လည္း ကိုယ္နဲ႔ သေဘာထားခ်င္းတိုက္ဆိုင္တဲ့ အေဖၚတေယာက္နဲ႔ အတူတူေနၿပီး အျပန္အလွန္ေဖးမ ကူညီႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဒါကလည္း တေယာက္တည္းေနလို႔မျဖစ္ဘူး၊ အကူအညီလိုတယ္ဆိုမွပါ။ ကိုယ့္ဘာသာေနႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါဘဲ။

၁၄။ ကိုယ့္ဝါသနာေတြကို လံုးဝပစ္မထားပါနဲ႔။ ဘာမွ ဝါသနာမပါဘူးဆိုရင္လည္း စိတ္ဝင္စားစရာ တခုခုကို လုပ္ၾကည့္ပါ။ ခရီးသြားတာ၊ ေတာင္တက္တာ၊ ခ်က္ျပဳတ္တာ၊ စာဖတ္တာ၊ ကခုန္တာ စသျဖင့္ တခုခုကို စမ္းၿပီးလုပ္လို႔ရပါတယ္။ ေခြးကေလး၊ ေၾကာင္ကေလးေမြးၾကည့္မလား၊ ၿခံထဲမွာ အပင္စိုက္မလား၊ အေပ်ာ္ဖဲကစားမလား၊ က်ားထိုးမလား၊ ခ်က္စ္ကစားမလား၊ ဒိုမီႏိုကစားမလား၊ ေဂါက္ရိုက္မလား။ ပန္းခ်ီဆြဲခ်င္ရင္လည္း ဆြဲေပါ့။ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းလုပ္မလား။ စိတ္ဝင္စားစရာ ပစၥည္းေလးေတြစုမလား။ အဲဒီထဲက ႀကိဳက္တခုခု ကိုေရြးၿပီး အေပ်ာ္သေဘာလုပ္ၾကည့္လို႔ရပါတယ္။

၁၅။ အျပင္ထြက္ခ်င္စိတ္မရွိရင္ေတာင္မွ ဖိတ္ၾကားတာေတြကို ႀကိဳးစားၿပီးလက္ခံေပးပါ။ ႏွစ္ျခင္းမဂၤလာ၊ ဘြဲ႔ယူအခမ္းအနား၊ ေမြးေန႔ပြဲေတြ၊ မဂၤလာေဆာင္ေတြ၊ ညီလာခံေတြ ဖိတ္ရင္သြားျဖစ္ေအာင္ႀကိဳးစားပါ။ အိမ္ထဲမွာဘဲ ကုတ္မေနဘဲ မေတြ႔ရတာၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ မိတ္ေဆြေတြေကာ၊ မိတ္ေဆြအသစ္ေတြကိုပါ သြားေတြ႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ အဖိတ္မခံရတဲ့အခါမွာလည္း စိတ္အေႏွာက္အယွက္မျဖစ္ပါနဲ႔။ တခ်ိဳ႕ပြဲေတြက ေနရာအကန္႔အသတ္ရွိသလို၊ တခ်ိဳ႕ကလည္း ဧည့္ဝတ္မေၾကတတ္ၾကဘူးေလ။ တခါတေလ အိမ္ကေန အျပင္ထြက္ေပးဖို႔က အေရးႀကီးဆံုးပါဘဲ။ ျပတိုက္ျဖစ္ျဖစ္၊ ပန္းၿခံထဲျဖစ္ျဖစ္ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး သြားၾကည့္လိုက္ပါ။

၁၆။ ရိုးရိုးဘဲေတြးပါ။ နည္းနည္းေျပာၿပီး မ်ားမ်ားနားေထာင္ေပးပါ။ တခ်ိဳ႕လူေတြကေတာ့ နားေထာင္တဲ့လူ တကယ္ဘဲ စိတ္ဝင္စားသလား၊ စိတ္မဝင္စားဘူးလားဆိုတာ လံုးဝဂရုမစိုက္ဘဲ ကိုယ့္ေနာက္ေၾကာင္းေတြ မရပ္မနားေျပာတတ္ၾကပါတယ္။  ေရွ႕ေလွ်ာက္ သူတို႔နဲ႔ စကားေျပာခ်င္စိတ္မရွိေအာင္ လုပ္တဲ့ မဟာနည္းလမ္းပါဘဲ။ ပထမနားေထာင္ၿပီးမွ ေျဖစရာရွိတာေျပာပါ။ ရွည္ရွည္ေဝးေဝးေျပာၿပီး မဆိုင္တာေတြ ေခ်ာ္ေတာမေငါ့ဖို႔လိုပါတယ္။ သိခ်င္လို႔ ေမးရင္ေတာ့ေျပာပါ။ ႏူးညံ့တဲ့ေလသံနဲ႔ေျပာပါ။ တကယ္လိုလို႔ေထာက္ျပတာကလြဲရင္ အျပစ္တင္တာေတြ၊ ေဝဖန္တာေတြ အတတ္ႏိုင္ဆံုးေရွာင္ပါ။ အရွိအတိုင္း အေျခအေနကို ႀကိဳးစားၿပီးလက္ခံလိုက္ပါ။ လူ႔သဘာဝအရ အျပစ္တင္သံေတြကို သည္းခံႏိုင္စြမ္းသိပ္မရွိၾကပါဘူး။ လူတိုင္းလိုလို ဒုကၡေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ၾကရတာဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အၿမဲလိုလို ေကာင္းတာေလးေတြကို ရွာႀကံၿပီး ေျပာတတ္ဖို႔လိုပါတယ္။

၁၇။ အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔ အမွ် နာက်င္တာေတြ၊ မအီမသာျဖစ္တာေတြက ဆက္တိုက္ဆိုသလိုႀကံဳေနရမွာပါဘဲ။ လူတိုင္းမလြဲမေသြျဖတ္သန္းရမယ့္ ဘဝသံသရာထဲက အစိတ္အပိုင္းတခုအျဖစ္ နာျခင္းေဝဒနာကို လက္ခံရမွာျဖစ္ေပမဲ့ ဥပါဒၵန္ေၾကာင့္ ဥပါဒ္မျဖစ္ပါေစနဲ႔။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ စိတ္ထဲမွာ မထားပါနဲ႔။ ေဝဒနာေတြက ကိုယ့္ဘဝထဲကိုေနာက္မွဝင္လာတာပါ။ ေဝဒနာကိုဘဲ အာရံုစိုက္ေနေတာ့မယ္ဆိုရင္ အရင္တုန္းက ကိုယ္ရဲ႕ ပံုရိပ္ေပ်ာက္သြားပါလိမ့္မယ္။

၁၈။ တစံုတေယာက္က ကိုယ့္ကို စိတ္မခ်မ္းသာလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုရင္၊ အဲဒီလူကိုခြင့္လႊတ္လိုက္ပါ။ ကိုယ္ကသူမ်ားကို လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုရင္လည္း ေတာင္းပန္လိုက္ပါ။ စိတ္မခ်မ္းေျမ့စရာေတြကို ကိုယ္နဲ႔အတူ သယ္ပိုးမေနပါနဲ႔။ ဝမ္းနည္းစရာ၊ နာက်ည္းမႈေတြကိုဘဲ ပိုက္ေထြးမိသလိုျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဘယ္သူမွားတယ္၊ မွန္တယ္ဆိုတာက ဒီအရြယ္မွာ ကိစၥမရွိေတာ့ပါဘူး။ အသိတေယာက္ကေျပာျပဘူးပါတယ္။ နာက်ည္းမႈေတြကို ဆုတ္ကိုင္ထားတာက အဆိပ္ပုလင္းကိုကိုင္ၿပီး တဖက္က စိတ္နာေနတဲ့လူ ေသမယ့္ေန႔ကို ေမွ်ာ္ေနရသလိုပါဘဲတဲ့။ အဆိပ္ကိုလည္းမယူပါနဲ႔၊ ခြင့္လႊတ္ၿပီး အားလံုးကို ေမ့ပစ္လိုက္ပါ။ ကိုယ့္ဘဝကိုယ္ဘာသာ ဆက္ၿပီးေလွ်ာက္လွမ္းပါတဲ့။

၁၉။ ကိုယ္ အခိုင္အမာယံုၾကည္ ကိုးကြယ္တာတခုရွိရင္ တန္ဖိုးထားပါ။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္ယံုၾကည္ကိုးကြယ္တာကို သူမ်ားေတြ လိုက္ယံုၾကည္လာေအာင္ ဆြဲေဆာင္ဖို႔ မႀကိဳးစားပါနဲ႔။ အခ်ိန္ကုန္မခံပါနဲ႔။ ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ေျပာေျပာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္မႈက အခရာက်တာမို႔ ကိုယ္ဘဲ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ျဖစ္ရမွာပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈကို နမူနာျပလို႔ရေအာင္ က်င့္ႀကံအားထုတ္ပါ။ ကိုယ္ယံုၾကည္တာကို ပိုက္ေထြးၿပီး ဘဝကိုရွင္သန္ပါ။

၂၀။ ရယ္ရယ္ေမာေမာေနပါ။ ဘာဘဲေတြ႔ေတြ႔ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီး ရယ္ေမာပစ္လိုက္ပါ။ ကိုယ္ဟာ ကံေကာင္းတဲ့သူေတြထဲကတေယာက္ဆိုတာ အၿမဲသိေနဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီလို ၆၅ ႏွစ္အထိေအာင္ အသက္ရွင္ေနထိုင္ႏိုင္ခဲ့တာကိုက ကုသိုလ္ထူးလို႔ပါဘဲ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဒီလို ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္တဲ့ သက္တမ္းတခုအထိ မေနခဲ့ၾကရဘူးေလ။ ကိုယ္ေနႏိုင္ခဲ့ၿပီေပါ့။ ဒါ့ေၾကာင့္ ရယ္ရယ္ေမာေမာေနပါလို႔ေျပာတာပါ။ ကိုယ္ဘယ္လိုအေျခအေနဘဲေရာက္ေရာက္ ဟာသအျမင္ေလးနဲ႔ ၾကည္ႏူးတတ္ဖို႔လိုပါတယ္။

၂၁။ တျခားလူေတြက ကိုယ့္အေၾကာင္းေျပာတာေတြကို ဂရုမစိုက္ပါနဲ႔။ သူတို႔ ကိုယ့္အေၾကာင္းဘာေတြ ေတြးေနပါလိမ့္ဆိုတာကို ပိုၿပီးေတာင္မွ ဂရုစိုက္စရာမလိုပါဘူး။ သူတို႔ကေတာ့ ေျပာေနေတြးေနမွာပါဘဲ။ ကိုယ့္ဘဝမွာ ရရွိခဲ့တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြအတြက္ ဂုဏ္ယူသင့္ပါတယ္။ သူမ်ားေတြေျပာခ်င္တာေျပာပါေစ၊ စိတ္မပူပင္စရာမလိုပါဘူး။ ကိုယ့္မွာ ေရးစရာေတြအမ်ားႀကီးရွိေနဆဲဆိုေတာ့ တျခားသူေတြဘာထင္ထင္ အခ်ိန္ကုန္မခံဘဲ ဆက္ေရးပါ။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ၊ အနားယူၿပီး အတတ္ႏိုင္ဆံုးေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီးေနဖို႔ အခ်ိန္က်ေရာက္ေနၿပီျဖစ္ပါေၾကာင္း..၆၅ ႏွစ္အထက္ မိတ္ေဆြေတြကို သံေခ်ာင္းေခါက္လိုက္ရပါေၾကာင္း..သူေတာ္ေကာင္းအေပါင္းတို႔..

Steve Korker

July 15, 2016

Many of us are between 65 and death, i.e. old. My friend Alan S Bame sent me this excellent list for aging . . . and I have to agree it's good advice to follow. I'm particularly interested in tune with #19.

1. It’s time to use the money you saved up. Use it and enjoy it. Don’t just keep it for those who may have no notion of the sacrifices you made to get it. Remember there is nothing more dangerous than a son or daughter-in-law with big ideas for your hard-earned capital. Warning: This is also a bad time for investments, even if it seems wonderful or fool-proof. They only bring problems and worries. This is a time for you to enjoy some peace and quiet.

2. Stop worrying about the financial situation of your children and grandchildren, and don’t feel bad spending your money on yourself. You’ve taken care of them for many years, and you’ve taught them what you could. You gave them an education, food, shelter and support. The responsibility is now theirs to earn their own money.

3. Keep a healthy life, without great physical effort. Do moderate exercise (like walking every day), eat well and get your sleep. It’s easy to become sick, and it gets harder to remain healthy. That is why you need to keep yourself in good shape and be aware of your medical and physical needs. Keep in touch with your doctor, do tests even when you’re feeling well. Stay informed.

4. Always buy the best, most beautiful items for your significant other. The key goal is to enjoy your money with your partner. One day one of you will miss the other, and the money will not provide any comfort then, enjoy it together.

5. Don’t stress over the little things. You’ve already overcome so much in your life. You have good memories and bad ones, but the important thing is the present. Don’t let the past drag you down and don’t let the future frighten you. Feel good in the now. Small issues will soon be forgotten.

6. Regardless of age, always keep love alive. Love your partner, love life, love your family, love your neighbor and remember: “A man is not old as long as he has intelligence and affection.”

7. Be proud, both inside and out. Don’t stop going to your hair salon or barber, do your nails, go to the dermatologist and the dentist, keep your perfumes and creams well stocked. When you are well-maintained on the outside, it seeps in, making you feel proud and strong.

8. Don’t lose sight of fashion trends for your age, but keep your own sense of style. There’s nothing worse than an older person trying to wear the current fashion among youngsters. You’ve developed your own sense of what looks good on you – keep it and be proud of it. It’s part of who you are.

9. ALWAYS stay up-to-date. Read newspapers, watch the news. Go online and read what people are saying. Make sure you have an active email account and try to use some of those social networks. You’ll be surprised what old friends you’ll meet. Keeping in touch with what is going on and with the people you know is important at any age.

10. Respect the younger generation and their opinions. They may not have the same ideals as you, but they are the future, and will take the world in their direction. Give advice, not criticism, and try to remind them that yesterday’s wisdom still applies today.

11. Never use the phrase: “In my time.” Your time is now. As long as you’re alive, you are part of this time. You may have been younger, but you are still you now, having fun and enjoying life.

12. Some people embrace their golden years, while others become bitter and surly. Life is too short to waste your days on the latter. Spend your time with positive, cheerful people, it’ll rub off on you and your days will seem that much better. Spending your time with bitter people will make you older and harder to be around.

13. Do not surrender to the temptation of living with your children or grandchildren (if you have a financial choice, that is). Sure, being surrounded by family sounds great, but we all need our privacy. They need theirs and you need yours. If you’ve lost your partner (our deepest condolences), then find a person to move in with you and help out. Even then, do so only if you feel you really need the help or do not want to live alone.

14. Don’t abandon your hobbies. If you don’t have any, make new ones. You can travel, hike, cook, read, dance. You can adopt a cat or a dog, grow a garden, play cards, checkers, chess, dominoes, golf. You can paint, volunteer or just collect certain items. Find something you like and spend some real time having fun with it.

15. Even if you don’t feel like it, try to accept invitations. Baptisms, graduations, birthdays, weddings, conferences. Try to go. Get out of the house, meet people you haven’t seen in a while, experience something new (or something old). But don’t get upset when you’re not invited. Some events are limited by resources, and not everyone can be hosted. The important thing is to leave the house from time to time. Go to museums, go walk through a field. Get out there.

16. Be a conversationalist. Talk less and listen more. Some people go on and on about the past, not caring if their listeners are really interested. That’s a great way of reducing their desire to speak with you. Listen first and answer questions, but don’t go off into long stories unless asked to. Speak in courteous tones and try not to complain or criticize too much unless you really need to. Try to accept situations as they are. Everyone is going through the same things, and people have a low tolerance for hearing complaints. Always find some good things to say as well.

17. Pain and discomfort go hand in hand with getting older. Try not to dwell on them but accept them as a part of the cycle of life we’re all going through. Try to minimize them in your mind. They are not who you are, they are something that life added to you. If they become your entire focus, you lose sight of the person you used to be.

18. If you’ve been offended by someone – forgive them. If you’ve offended someone - apologize. Don’t drag around resentment with you. It only serves to make you sad and bitter. It doesn’t matter who was right. Someone once said: “Holding a grudge is like taking poison and expecting the other person to die.” Don’t take that poison. Forgive, forget and move on with your life.

19. If you have a strong belief, savor it. But don’t waste your time trying to convince others. They will make their own choices no matter what you tell them, and it will only bring you frustration. Live your faith and set an example. Live true to your beliefs and let that memory sway them.

20. Laugh. Laugh A LOT. Laugh at everything. Remember, you are one of the lucky ones. You managed to have a life, a long one. Many never get to this age, never get to experience a full life. But you did. So what’s not to laugh about? Find the humor in your situation.

21. Take no notice of what others say about you and even less notice of what they might be thinking. They’ll do it anyway, and you should have pride in yourself and what you’ve achieved. Let them talk and don’t worry. They have no idea about your history, your memories and the life you’ve lived so far. There’s still much to be written, so get busy writing and don’t waste time thinking about what others might think. Now is the time to be at rest, at peace and as happy as you can be!

AND, as Alan's message suggests. REMEMBER: “Life is too short to drink bad wine.” Or, in my case, bad Arnold Palmer.